Köy Enstitüleri… Yarım kalan köklü dönüşüm
Köy Enstitüleri’nin kuruluşunun 81. Yılında, bu konuda üç kitap ve sayısız makale yazan Mustafa Gazalcı’yla “21 Köy Enstitüsü/Çınarlar Anlatıyor” adlı son kitabı, Köy Enstitüleri ve […]
Ay: Nisan 2021
Fatma Abla… Elli yıl fabrikaya ayak uydurdu
Birçok sağlık sorununa rağmen hala yaşam sevinci dolu yüreği. Sık sık anavatana gidiyor, doğduğu, bildiği, özlem duyduğu havayı koklamaktan zevk alıyor. Danimarka’da`da geçirdiği zaman içerisinde […]
Herkesin yarası kendi içine ilikli, “bir gonağ gelesiz bize laleler”
Yıl 1918. Mevsim bahar. Yeşil çimenler üstünde talim yapan askerlerimizin başlıklarında bulunan kırımızı hilal motifi lale gibi görünür. Azerbaycanlı şair Aslan Aslanov ağlayan toprakların bir […]
Belki de her gece kafamızı gökyüzüne kaldırıp bir bakmalıyız
1990’ın Şubat ayında Voyager 1, Satürn civarındayken Carl Sagan’ın aklına bir fikir gelir: geminin kameralarının geriye çevrilip Dünya’nın birkaç fotoğrafını çekmesini önerir. öneri 9 yıl […]
Ah teyzem, kim görüyor tenekeyle yağı
Yağlar da plastik şişelerde, alacak güç mü kaldı millette! Kulağına eğiliyor diğeri herkesin duyacağı ses tonuyla, “gelinimi işten çıkarmışlar” diye mırıldanıyor. Üzüntü kıvrımları dolaşıyor hepsinin […]
İzmir Körfezi’nde tanık gezen yıldızlar
Yıldızlı bir gece ay ışığıyla yıkanan körfeze bakarken bir yandan şarap içer, bir yandan bir iç hesaplaşmaya dalar Giritli Şevki. Üstüne aldığı işin önemini, tehlikelerini […]
23 Nisan Ve Düşündürdükleri
Günümüz Türkçesiyle” Ulusal Yemin” Erzurum ve Sivas Kongreleri kararlarına dayanır. Türk kurtuluş savaşının siyasi manifestosu olan altı maddelik bildiri toplam 1,5 sayfadır. İstanbul’da toplanan son […]
Türkiyeli bir müzik dehası Gomidas Vartabed
Bir gün adına, Kütahya’da, İstanbul’da, Anadolu’nun bir köşesinde bir heykel diksek, bir müzik okulu kursak, onu bu toprakların çocuklarıyla tanıştırsak, memleketine kavuştursak ne güzel olurdu […]
Namluların gölgesinde demokrasicilik oynanmaz
Aşktan, barıştan, sevgiden yana bir dünya kurmak mümkün. Baş başa, düş düşe vererek bunun için bir yol bulmak gerek… İnsan aklı da, onuru da, koşullar […]
Bunca müzik aleti günümüzde hangi okulda var?
Köy enstitülerinde bağlama dersleri veren Aşık Veysel bir de enstitü şiiri söyler. Müzik öğretmenlerinden biri de Ruhi Su’dur. Kalabalık korolar oluşturan Ruhi Su hem türkü […]
Enver Gökçe’yi suçlayanlar neyi örtbas etmek istedi?
Esbab-ı Mucibeli Karar’da ne deniyor? 51 Tevkifatı kimle başladı? Enver Gökçe’yi suçlayan Sevim Belli’nin kendisi ne yapmıştı? 1936 Seperat Kararları TKP’yi nasıl etkiledi? Şükrü Dinsel […]
Masum bir hobbitin orta dünyadaki en güçlü yüzükle imtihanı
Eğer en baştaki paragrafın ilk satırını okur okumaz, neden bahsettiğini hemencecik anladıysanız, yazı boyunca usul usul aynı yöne doğru akacağız demektir. Eğer alıntıladığım o sözleri […]
Lâle, Lâle Devri, Anımsattıkları
Lâle Devri, Osmanlı’nın hiçbir döneminde bu isimle anılmamıştır. Bu isim, Yahya Kemâl’in, arkadaşı Ahmet Refik Altınay’la bir sohbeti sırasında, bu dönem etkinliklerini “Lâle Devri” diye […]
Kendini küllerinden doğuran bir tek Anka mı?
Adı Azime’ydi. Danimarka`da doğdu. Dokuzuncu sınıfı bitirir bitirmez Türkiye’deki teyzesinin oğluyla evlendirdiler onu. Söz, nişan, düğün apar topar olup bitmişti… Danimarka’yı barlardan ibaret sanan bir […]
Türk şiirinin “müseccel komünist” şairi
Gözaltılar, işkenceler, hapisler, prangalar, sürgünler… Şiirlerine övgü dizen dava arkadaşlarının “51 Tevkifatı”nın tek sorumlusuymuş gibi göstermelerine ne demeli? Yine de düşündüğünü söyledi, söylediklerini yaptı, susarak […]
Binlerce köy çocuğunu aydınlatan ışık huzmesi
Cumhuriyet Devrimi’nin ham iken koparılmış en nadide meyvelerinden biridir Köy Enstitüleri. Salt eğitim alanına sığdırılamayacak kadar geniştir Köy Enstitüleri’nin etki sınırı. Yıllar süren savaşlardan çıkmış […]
Kimi limon satar Balıkpazarı’nda, kimi Tahtakale’de çaycılık eder
Rıfat Ilgaz’ın “haylaz çocukları”… Kimi, içlerinde en “tembeli” nane şekeri ikram eder öğretmenine, kimi küfesinde taşımak ister pazar alışverişini. Eğitim sisteminin “tembel”, “haylaz” diye damgaladığı […]
Fransızlar kadınların enginar yemesini neden yasaklamıştı
Yılda kişi başı 40 enginarın karaciğeri temizlediği tevatüründen Aşık olduğu Cynara’dan yüz bulamayınca enginara çeviren Zeus’a…Bizans’ın enginar kafalı soylularından online enginar festivaline… Haydin, mevsimi henüz […]
Har-ı Bülbül… Karabağ’ın, hasret ve ayrılığın simgesi
“Har-ı Bülbül” Dünyada yalnız Azerbaycan’ın Şuşa’da yetişir. Karabağ’ın işgalinden sonra Karabağ deyince Şuşa, Şuşa deyince “Har-ı Bülbül” akla geldi. Hasret ve ayrılığın simgesi olan Har-ı […]
Yer sofralarının fotoromanı
Neden Atatürk’ün hiç yer sofrası fotoğrafı yok? Ve neden her Ramazan Erdoğanlar yer sofralarında poz veriyorlar? Çünkü ya halkı ayağa kaldırır, masaya oturtur medenileştirirsiniz ya […]
Nilüfer Mevsimi şiir mevsimine nasıl dönüşür?
Bunu ilk önce şairine, Nilüfer Uçar’a soralım bence… Çünkü bir şairin şiirinin sağlamlığı, bıraktığı estetik haz ve yarattığı dilsel tat kadar soru olarak da yankı […]
İnsan ve deniz, hırslarına gem vurulamayan kardeşler
19 yaşında şiirden vazgeçsin diye bir gemiyle Hint Okyanusu’na gönderilen, kimi şiirleri döneminde ahlâka aykırı bulunarak yasaklanan Baudelaire Fransız şiirine yeni bir hava getirmiştir. Bugün […]
Köy Enstitüleri’ne nasıl kıydılar?
Rakamlar bu işin önemini anlatmaya yeterdi; nüfusun yüzde 81’ini meydana getiren köylünün ancak yüzde 14’tü okuma yazma bilmekte; 2 milyon köylü çocuğundan ancak 348 bini […]
İlhan Başgöz’ün ardından
“Tutup göğün maviliğine sığdırdım adlarını yer yüzünü armağan ettim onlara ödünsüz bağlılıklarına tutundum dil yurdumun öyle uğurladım aynı anda halep’in on iki kapısından çıkıp giden […]
Çocukluğumun masalları, solculuk ve İlhan Başgöz
İlhan Başgöz, tıpkı rahmetli babam gibi Cumhuriyet’le yaşıt bir aydın.13 Nisan 2021’de yitirdik, anısı taze, gönlümüz yaralı, izin veriniz lütfen, kariyeri hakkında kısacık da olsa […]
BOZKIRI GÖVERTEN İMECE, 81. Yılında Köy Enstitüleri
Bugün 17 Nisan. Cumhuriyet Devrimi aydınlanmasının eğitim alanındaki en önemli atılımlarından Köy Enstitülerinin kuruluşunun 81’inci yılı. Tüm Köy Enstitülülerin bayram olarak kutladığı 17 Nisan, dördüncü […]
Son Başbakan Fıkrası Yıldırım Akbulut için üretilmişti.
Siyasi tarihimizde haklarında fıkra üretilen siyasetçi ve devlet adamlarının en başında Yıldırım Akbulut gelir. Akbulut’un ayırt edici yönü, topu topu iki yıl süren Başbakanlığı süresince […]
Şiirde gerçeklik… Kimdir bu Dalgacı Mahmut
Toplumun sanatçıya bakışını yansıtan “artist, türkücü…” gibi hafifseyici adlandırmalara söyleyici aynı hafifseyicilik tonundaki “dalgacı” kavramıyla bir yandan toplumla aynı dili konuşarak onu tiye almakta ve […]
El kapısı yel kapısı
Bağırsaklarım dökülüyor gibi acı bir çığlıkla karnıma bastırdım ellerimi. Aşka, sevdaya meydan okuyan bir tanrı edasıyla karşılaşmanın şaşkınlığı içindeydim. Siegrid, başımı kendisine çekerek ellerimi tuttu. […]
Yaban hayatın mücevheri kuşkonmaz
Hele şu yabani kuşkonmaz konusunu bir açıklığa kavuşturalım! Nisan ayı tam zamanıdır malum. Otların şahı yaban kuşkonmazının iki gözdesini biraz daha yakından tanıyalım, zira çok […]
Ukrayna’da Rusya’ya karşı ABD ile omuz omuza
AKP Rejimi ABD – NATO’nun Rusya’yı Ukrayna’dan kuşatma planlarına büyük destek verdi. 22 Maddelik ortak bildiri tam olarak ABD – NATO planlarını yansıtıyor. Rusya ile […]
Düşünmek ve pek ileri demokrasimiz
Günümüz siyasal gücü de “özgürlük, demokrasi, ileri demokrasi gelecek” masalları ile başlamış; sonra tedbirler, sonra sıkı tedbirler, ardından sert tedbirler, şimdilerde de çok sert tedbirlerle gene […]
Suların aydınlığı da saracak bir gün ülkenin ufuklarını
Metin Eloğlu ünlü bir ressamdır aynı zamanda. Alaysamalı şiirlerinin altında derin bir hüzün vardır. Sıkıntı vardır. Ömür gibi ömür süremeyen nice sanatçının yazgısı Metin Eloğlu’nu […]
Nazi yıllarında Türk karikatürü
Hem Yunus Nadi hem çizer Cemal Nadir, uzun süre Yahudi karşıtlığını ticari rekabetin gereği gördü ve bu anlayışla yayın yaptı. Ne zaman ki Hitler, Polonya […]
Rüya bu ya
Güya ülkemizin 300-500 zengininden 25-30’u bir araya gelip bir vicdan anlaşması yapmışlar ve her biri mal varlığının yarısını ortaya koyarak toplum yararına bir fon oluşturmuşlar… […]