Lider Viking kadınları… ”Kuzey’in Semiramis’i”
Kraliçe 1. Margrete kadınları koruma altına alan özel bir yasayı hayata geçirdi. Tecavüz ya da uygunsuz hareketler kadına karşı işlenen suçlar kapsamına alındı. Yasa, bir […]
Tarih-Toplum
Bir Kadı Burhaneddin, Divanı ve Devleti Vardı
Kadı Burhaneddin bir Türkmen Beyidir. Sivas, Kayseri, Tokat Aksaray ve Kırşehir bölgesine egemen olarak Sivas’ı kendisine başkent yapmış, ticarete, imara önem vermiş, adına para bastırmış […]
Unutulan Bir Yazar, Fahri Erdinç
Ne yazık ki, yazın dünyasında hak ettiği yeri bulamamış ve Nazım Hikmet gibi, yurt özlemiyle yaşamını yitirmiştir. Yaşamının son yıllarında, yazın dünyasından bazı adların engellemeleri […]
Muhafaza Ne Demek?
Bugün ölmüş olan bütün içtimaî kanaatlerimizi hep “muhafaza edelim” diye inkişafına meydan vermeyenler öldürdüler. Yerleri boş kalınca ilk zamanları yabancı gibi gelen âdetler ve müesseseler […]
Kuzey mitolojisinde kadın elbisesi giyen baş tanrı
Viking kadınlarının da erkekler kadar boşanma ve yeniden evlenme hakları vardı. Boşanma konusunda daha o çağlarda bile detaylı yasalar uygulanıyordu. Erkeklerin başka bir yerde uzun […]
İlklerin Çevirmeni: Haydar Rifat
Türkçe’ye ilk kez kazandırmaya çalıştığı eserlerin yanı sıra Haydar Rifat’ın sendikalaşmanın, grevin ve işçi sorunlarının çözümü için kurulmuş bir oluşumun avukatlığını yapması da önemlidir […]
Avusturya’da ‘halk okulları’ deneyimi 128 yaşında
Yaklaşık 70 farklı dil öğrenilmekte olan Halk Okulları 128 yılı geride bıraktı. Kişisel gelişim çerçevesinde, tarih atölyelerinde siyaset eğitimi alınıyor. Sağlık alanında jimnastik, spor oyunları, […]
ÖLÜM CEZASI ÜZERİNE… Her Adi Olayda Akla Gelen Ceza: İdam
Günümüzde de en kanlı, en kalleş, en alçakça, en sapıkça, en utanmazca suçları gördüğümüz, duyduğumuzda ilk aklımıza gelen “ölüm” ya da bilinen adıyla “idam cezası” […]
İttihat ve Terakki bir günde nasıl popüler oldu?
İttihat ve Terakki Cemiyeti, lideri olmayan bir örgüttü ve içinde birçok kanat barındırmaktaydı. Öyle ki çok uyumlu görünseler de Talat, Enver ve Cemal bile her […]
Ekim Devrimi: Dünyayı Sarsan 10 Gün
John Reed bir gazeteci olarak olup bitenleri anlamak ve okurlarına anlatmak için Rus kentlerinde dolaşırken, kendisini bir anda devrim hareketinin göbeğinde bulmuş, tanıklık etmiş […]
Lifij’in Mezarı Ve Nâbi’nin Evi
Büyük Usta Avni Lifij, çok yıllar önce Nabi’nin harap evini yeniden kültürümüze kazandırmak üzere yazmıştı. Şimdi ise, Eyüp Loti mezarlığındaki mezarının bakımsızlığı iç sızlatıyor […]
Bir örgüt ustası: Talat Paşa
Yurtdışına çıkmaya en güç ikna edilen, Talat Paşa olmuştu. Hep böyleydi Talat. 31 Mart’ta da yurtdışına kaçmayı reddetmiş, Dr. Nazım ile Şehzadebaşı’nda bir evde saklanmıştı. […]
Unutturulmaya Çalışılan Bir Türk İmparatorluğu: Hazarlar
Bilgiler ışığında, çok büyük bir tartışma konusu olmakla ve tarihin yeniden yazılması gerektirecek değin önem içermekle birlikte, Doğu Avrupa’nın ve bugün yaşayan Musevilerin çoğunluğunun bu […]
Kore’de Ödenen Bedel
Demokrat Parti’nin ABD’ye yakınlaşma politikaları uğruna binlerce gencimizi dünyanın öteki ucunda bizimle hiçbir ilgisi olmayan bu savaşta kanlı cephelere sürmesinin acı hikayesidir Kore Savaşı […]
Bir Komünist Devrimci’nin Trajedisi: Dr. Hikmet Kıvılcımlı
Türkiye’de tarihsel maddecilik denince ilk akla gelen düşün adamı, devrimci örgütçü, Dr. Hikmet Kıvılcımlı bugünlerde 50. Ölüm Yıldönümü’nde anılıyor. DR. ABDULLAH KÖKTÜRK 1902 yılında […]
Muhteşem Divriği’den Yükselen Uygarlık: Mengücekler
İşte uygarlık denilen kavram, sıradan bir Anadolu kentine çağının en görkemli ve sanatsal anıtını, bir “kadın sultan” buyruğuyla dikebilme gücüdür. Anadolu Türk uygarlığı baş yapıtını […]
Manastır’daydım, Mustafa Kemal ve Resneli Niyazi’nin Askeri İdadisi’ni ziyaret ettim
I. Meşrutiyet’i ilan ettirerek modern Türkiye’nin yolunu açmış bir vatan evladını, Resneli Niyazi’yi unutulmaya terk etmenin, yaptırdığı Hükumet Konağı’na tek çivi çakmadan zamanın insafına bırakmanın, […]
26 Eylül, Türkçe’nin İlk Kurultayı
Dil devrimi de öteki devrimler gibi bilindik çevrelerce yozlaştırıldı, eski dil yeniden egemen kılınmaya çalışıldı. Dilimizin ulusal doğrultudaki gelişmesi, tutucuların ve 12 Eylül askeri yönetiminin […]
Kabilecilikten mahalle baskısına milliyetçiliğin antropolojik kökeni
Vatan toprağı, ilkel kabilelerin kabile arazilerinin tersine, kimisi için bol rant getirecek arsa ve emlak olurken kimisi için maaşının çoğunu kirasını ödemek için kullanacağı bir […]
Osmanlı’da Bir Gözlemevi Öyküsü
Şark toplumlarının yazgısından olacak, yine gericilik bilime üstün gelmiş; şeyhülislâm saray çevresinin de desteğini alıp padişahı rasathanenin “günah” olduğu yolunda doldurmaya ve korkutmaya başlamıştı […]
Yılmaz Güney ve Arkadaş Filmi
Emperyalizm insanların bilinçlerini esir alırken bir yığın silahla hücuma geçer. Halkı geleneksel bağlarından koparır. Değer ölçülerini parçalar. Ahlâksızlık ahlâk olur. Namussuzluk namus olur.” (Yılmaz Güney) […]
Bir Zamanlar Öğretmenlerin TÖB-DER’i Vardı
Şubat 1963’te Ankara Tandoğan Meydanında düzenlenen ve 14.600 öğretmenin katıldığı mitingin büyük etkisi olmuş, Milli Eğitim Bakanı Şevket Ratip Hatipoğlu istifa etmiş, öğretmenlerin bazı özlük […]
Devrimden Sonra
Türkiye’yi yaşadığı sorunlardan çıkartacak olan ne seçim, ne yeni anayasa, ne de iktidarın değişmesidir. Ülkeye yeni heyecan verecek olan devrimci durumdur. Türkiye ancak bir devrim […]
Ayasofya kilise olmalı
“Küffarın” kilisesinde imamlık yapmak ne kadar saçmaysa, o imamın yine “küffarın” buluşu internetten fetva vermesi de o kadar saçmadır. Doğrusu Ayasofya’nın yeniden kilise olarak hizmete […]
Osmanlının Talibanı Kadızâdeliler
Kadızâdeliler, İstanbul’da ve dışında ne kadar tekke varsa ortadan kaldırmak için, -bunun dinin gereği olduğunu da yayarak- halkı desteğe çağırdı. Amaçları tekkeleri yıktıktan sonra şeyh […]
Bir Narsistin Tahlili: Mehmet Ali Ağca
Bir insanın bu kadar çılgınca hayallerle hem Tanrı imgesine karşı içinde beliren düşmanlığını bastırabilmesi ve hem de narsisizmini, dış dünyanın her türlü dayatmasına karşın bu […]
Jaurès’i Anmak
Balkanlar’da Türklere yönelik katliamlarını kınayan Jaurès II. Meşrutiyet döneminde Türk aydınlarınca bir “hürriyet kahramanı” olarak görülmüş ve ölüm haberini alan Osmanlı Meclis-i Mebusan’ı 2 Ağustos […]
Kölelerin Özgürleştirilmesinde Lincoln ve Tolstoy Yöntemi
Kuzey ve Güney eyaletleri arasında dört yıl süren Amerikan İç Savaşı gerçekten de köleleri özgürleştirmek için mi yapılmıştı? Marks, neden Güney’deki köleliğin feodalizme değil kapitalizme […]
Dersim Olaylarından Önce Tunçeli Vardı!
Elaziz Halkevinin çıkardığı Altan dergisinin 22 Nisan 1936 tarihli 15. sayısında yer alan bir yazı ilgimi çekti. Cemil ATAÇ adlı yazarın yazısında “Tunceli” adının Dersim […]
Ağrı biliyor mu bilmiyorum ama ona aşkımı haykırdığım günler var
Iğdır’da yaşanan sevdalar da Ağrı Dağı’na benziyor. Kibrit kutusunda gençlerin mektuplaştığı dönemlerde, “Ağrı şahidim olsun, onun heybeti gibi bu aşk bitmeyecek” diye yemin edilirdi. Ağrı […]
‘Güler Yüzlü Sosyalizm’in Unutulmazı: Mehmet Ali Aybar
Entelektüelliği, centilmen ve beyefendi tavrı, namuslu kişiliği ile taraflı tarafsız herkesin takdirini kazanmış; “güler yüzlü sosyalizm” düşüncesiyle de Türkiye sol hareketinin halka benimsetilmesinde çok etkili […]
Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi
Koçu’nun çalışması, İstanbul’la ilgili en büyük ve önemli ansiklopedidir. İstanbul’la uzaktan yakından ilgili her şey, bir biçimde kentle bağlantılandırılmış bir öznellik ve kişisellik içerse de […]
Kazdağı’nın Homer’i İskender Azatoğlu
O bu toprakların yüzyıllar öncesinden gelen “sözlü anlatıcılık” geleneğinin çağdaş ve belki de son örneği idi. Dede Korkut gibi, Homer gibi bizleri etrafına toplar ve […]
Anıt Kent: İstanbul
İstanbul tarihsel kent yapısı ve dokusuyla; salt taş, tuğla, çelik ve ağaçtan oluşmuş bir karmaşa değildir. Tersine, İstanbul malzemeyi aşan, doğrudan doğruya bir ruh halinin […]