Kızım Greta Sana Söylüyorum, Liderler Siz Anlayın

Zaman daraldı, Dünya ve canlılar için alarm eşiği çoktan aşıldı. Kapitalizm ekolojik sorunları ve küresel iklim krizini çözemez. Günü veya birkaç on yılı kurtarmak için , “sürdürülebilirlik” safsataları ile insanları uyutan kapitalizm yıkılmadıkça gezegenimiz ve canlılarımız kurtulamaz

 

 

ALİ HAN EREÖRNEK

Salgın, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, kapanma, ekonomik kriz gündemdeyken, 21 Nisan’da başlayan “İklim liderleri zirvesi” basında yer bulmasına rağmen çevre veya ekoloji kaygısı olan vatandaşlar dışında pek dikkate alınmadı. ABD Başkanı Joe Biden’ın çağrısıyla 40 ülke liderinin katılımıyla çevrimiçi yapılan toplantının temel konusu sera gazı emisyonlarının azaltılmasıydı. Zirve boyunca “iklim hırsını artırmak”,”iklim çözümlerine yatırım”, “adaptasyon ve azaltım”, “iklim güvenliği”, “iklim inovasyonunu açığa çıkarmak” ve “iklim eyleminin ekonomik fırsatları” başlıklı oturumlar gerçekleşti. (1)

Oturumlardaki konuşmaları burada yer vermek yazıyı uzatabilir. İsteyenler ilgili linkten okuyabilir.(2) Özetle; bütün liderler genel geçer ifadelerle emisyonları %50 ye yakın düşüreceklerini  (ülkelere göre farklı rakamlar ifade edildi) küresel iklim krizi ile kararlı bir şekilde mücadele ettiklerinden bahsettiler. Zirvede söz alan genç aktivist Greta Thunberg: “Yıl olmuş 2021. Hâlâ bu tartışmayı yapıyor olmamız ve daha da kötüsü fosil yakıtları vergi mükelleflerinin parasını kullanarak doğrudan veya dolaylı sübvanse ediyor olmamız bir rezalet. Bu, iklim acil durumunu hiç anlamadığımızın bir kanıtı” dedi.  Thunberg ayrıca: “şimdilik bu işten sıyrılıyorsunuz ama insanlar elbet bir gün bu zamana kadar neler yaptığınızın farkına varacak” diye liderlere seslendi. Basından okuduğum kadarıyla bir çok çevreci de zirvede liderler tarafından bol keseden emisyon düşürme vaatlerini yetersiz buluyor ve eleştiriyor.

Oksimoron

Liderlerin ve bu hanım kızımızın konuşmaları bana hiç iç açıcı gelmedi. Yanlış anlaşılmak istemem Greta yaşına göre büyük işler yapan iyi niyetli bir kızımız, ancak bulunduğu kompartıman yanlış. Çevreciler olsun siyasiler olsun bir Allahın kulu da çıkıp ekolojik yıkımın ve küresel iklim krizinin baş suçlusu olarak kapitalizmi göstermez mi? Göstermez! Konumuz tabii ki Greta değil, ancak hem kapitalist sistemin içinde olup hem onu sürdürülebilir yeşil bir ekonomi haline getirme çabası tamamen oksimorondur. Kapitalist mantık doğayı metalaştırıp insan emeğini sömürür. Yarattığı tahribatın da ekonomik dışsallığını yine emekçinin sırtına yıkar. Greta tabii ki sübvansiyonlar konusunda haklı ancak kapitalizmi eleştirip aşmadan doğayı ve emeği korumak olacak iş değildir. İnsanlığın bu illetten kurtulması için yeni bir aydınlanmaya ihtiyacı var. Bu sihirli bir değnek yardımıyla olmayacak. Örgütlü bir şekilde ama hedefe odaklanarak, kanserli hücrenin doğru yerden kesilip atılması gerekiyor.

Çevreyi siyasi popülizm olarak kullanmak

Liderlerin hemen hepsi iklim zirvesini bir popülist politika aracı olarak kullandılar. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı R.Tayyip Erdoğan icraatın içinden programında gibiydi. Yeni havalimanı ve otobanlar için (ayrıca Kanal İstanbul’u düşünmek bile istemiyorum) yok edilme eşiğinde olan kuzey ormanlarını bir kenara bırakıp, yapılan millet bahçelerinden ve ekilen milyonlarca ağaçtan bahsetti. Bunu duyan Joe Biden herhalde “ohh my God Kamala! Bunu niye düşünemedik biz?” diye Kamala Harris’e sitem etmiştir. Erdoğan’ın konuşmasından bir satır başı da Emine Erdoğan öncülüğünde başlatılan sıfır atık projesi idi.  Şimdi bu önemli konu. Gönül ister ki atık sıfır olsun. Ancak yine bir oksimoron durum var. Kapitalizm insanın temel ihtiyacı dışında o kadar anlamsız mal üretiyor ki, birçoğu insanın haz duygusuna hitap ediyor. Böyle bir üretim ve tüketim döngüsünde sıfır atık hayaldir. Kapitalizm atıktan da para kazanır ki bu hafta Adana’da ortaya çıkan bir rezalet bu durumu net olarak ortaya koyuyor. İngiltere’den yakıt elde etmek için ithal edilen çöplerin büyük çoğunluğu Adana’da arazilere atılmış.(3) Sonuçta kapitalist sana çöpünü de satar. Senin kapitalistin de kendi doğasını yok eder. Bunun maliyeti ise vatandaşa kalır. Bu çark bu şekilde işler. Asbestli gemilerin Türk tersanelerinde sökülmesi ve o zararlı maddenin bu coğrafyaya hapsolması bir başka örnektir. Atık dediğin şey doğayı, suyu, havayı dolayısıyla canlıları etkiler ve yok eder.

Sonuç

Tekrar hanım kızımız Greta’ya dönecek olursak onun yaptığı işleri küçümsemiyor, aksine önemsiyorum. Bu liderler’in, kapitalist sermayenin pek bir şey değiştirmeyeceğini ve seyirciyi oyalamaya çalıştıklarını anlayacağız. Zaman daraldı, Dünya ve canlılar için alarm eşiği çoktan aşıldı. Kapitalizm ekolojik sorunları ve küresel iklim krizini çözemez. Çünkü doğasına terstir. Sömürmeden, yok etmeden sermaye büyütemez. Ya büyür ya yok olur. Günü veya birkaç on yılı kurtarmak için , “sürdürülebilirlik” safsataları ile insanları uyutan kapitalizm yıkılmadıkça gezegenimiz ve canlılarımız rahat etmeyecek. Greta’nın yanlış kompartımanda olduğunu yazmıştım. Hepimiz yanlış kompartımandayız. Yapmamız gereken tek şey acil imdat frenini çekmek.(4)

 

(1) https://bianet.org/bianet/iklim-krizi/243073-iklim-zirvesinin-ardindan-konusulanlar-taahhutler
(2) https://medyascope.tv/2021/04/23/abdnin-daveti-ile-40-liderin-katildigi-iklim-zirvesinin-ilk-gunu-tamamlandi-cumhurbaskani-erdogan-son-yillarda-hem-orman-varligimizi-hem-de-millet-bahceleri-projeleri-ile/
(3) https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2020/07/28/ingilterenin-copleri-adanada-yakiliyor
(4) Walter Benjamin

 

PAYLAŞMAK İSTERSENİZ