İnsanlığın Kaderini Değiştiren Yürüyüş

Mao ve askerlerinin çoğu, 24 nehir ve 18 sıradağdan, çöllerden, bataklıklardan geçerek yaptıkları on bin kilometreyi bulan bu yürüyüşle, Çin ve devrim tarihinin en destansı olaylarından birini gerçekleştirerek, ülkenin yazgısını değiştirmiş, Çin Devrimi böyle doğmuştur

AV. CEM BAYINDIR

“Yarısı burdaysa kalbimin
yarısı Çin’dedir, doktor.
Sarınehre doğru akan
ordunun içindedir.”

(NÂZIM HİKMET, Angina Pektoris şiirinden)

İç savaşta güç durumda kalan Çinli Komünistlerin, Milliyetçilerin hatlarını yarıp güneybatı Çin’deki kuşatılmış bölgeden, tam 368 gün ve 9.650 km sürecek geri çekilmelerine verilen ad olan ve 16 Ekim 1934’te başlayan Uzun Yürüyüş, Çin Devrimi’nin ilk adımıdır.

*Uzun Yürüyüş’ün binlerce kilometrelik rotası*

Çin’de, 1927’de Milliyetçiler ve Komünistler arasındaki iç savaşın başlamasıyla 1931’de Mao Zedong, Jiangxi eyaletinde kurulan Çin Sovyet Cumhuriyetinin başkanlığına seçilir. Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintang) yönetimindeki Çan Kay-Şek’in başlattığı kuşatmayla önce gerilla taktikleri ile direnen Komünistler sürekli yitimlere uğrarlar, geleneksel ordu yöntemleriyle giriştikleri direnmeden de sonuç alamayınca, mahsur kaldıkları Jiangxi dağlarından 16 Ekim 1934’te geri çekilmeye karar verirler.

Emperyalistlerin desteğiyle Kızıl Orduyu yok etme girişimine başlayan Çan Kay-şek’in “Demir Kova Planı“, tümüyle kuşatılan komünistlerin dış dünya ile bağlarının tam olarak kesilmesini böylelikle de açlıktan ve yokluktan kırılmaları olsa da Kuomintang üst komuta kademesinde bulunan ve Jiangxi bölgesinde askeri ve yönetsel yönetici konumundaki Mo Xiong’un, Çan Kay Şek’in planını ayrıntısıyla komünistlere iletmesiyle başlayan Uzun Yürüyüş devrime uzanan yolun başlangıcıdır.

*Milliyetçilerin lideri General Çan Kayşek, komünistlerin önderi Mao Zedung*

25 Ekim 1935’te sonlanan ve katılanların yalnızca yüzde 10’undan azının varış noktası Yenan’a ulaşabildiği Uzun Yürüyüş, Kuomintang güçlerince ele geçirilmemek için Çin Kızıl Ordusunun uyguladığı bir askersel geri çekilmeydi. Bu geri çekilme tüm dünyada Uzun Yürüyüş olarak tanındı, Çin Komünist Partisi’nin ve 1976 yılına değin ülkeyi yönetecek olan Mao’nun güçlenmesine, Çin devriminin doğmasına yol açtı.

Uzun Yürüyüş Destanı

Uzun Yürüyüş, özünde çekilmeden çok bir ilerleme, belki de amaçlanan bir geri çekilmeydi. Sayısal olarak üstün Kuomintang askerlerince takip edilen Uzun Yürüyüşçüler zorlu arazileri, karlı dağları, azgın nehirleri ve bataklıkları geçmek zorunda kaldılar, bombaların altında kaldılar, savaştılar, yorgunluk, açlık ve hastalıklardan pek azı yürüyüşü tamamlayabildiler…

Uzun Yürüyüş’ün ilk engeli, Yangçe ırmağının tüm geçiş noktalarını tutan Milliyetçiler’in tüm feribotları ele geçirmesi oldu. Ancak Çin Kızıl Ordusu Daha sonra, Çin Halk Kurtuluş Ordusu HKO-PLA) komandoları 24 saat sürecek 85 millik bir çevirmeyle, Kuomintang üniformalarını giyerek Yangçe Nehri’ni sallarla geçip karşıya gönderdiler ve Milliyetçi Ordu’nun askerlerini etkisiz kılarak Kızıl Ordu’nun geçişini sağladılar.

Bir başka büyük engel de batı Sichuan’daki Dadu ırmağıydı. Bölgede bir tepe kabilesi olan Lolo’nun desteğiyle Kızıl Ordu Tibet’ten geçmek zorunda kalmadan Sichuan’dan çok uzak olmayan Himalaya vadisindeki bir küçük yerleşim yeri Luding’e geldi. Ordu Luding Köprüsü’ne vardığında köprünün tüm kalasları kaldırılmış ve makineli tüfeklerle silahlanmış bir Kuomintang askeri alayınca korunduğunu gördü. Burada da yirmi iki Kızıl Ordu askeri, iki gün sürecek bir planla 120 km yol yaparak 103 metrelik asmalı köprüyü ele geçirmeyi başardı. Mao, daha sonraları Dadu’yu geçmenin Yürüyüş’ün en önemli olayı olduğunu söyleyecektir.

Mao, Milliyetçilerden ve onların “savaş ağası” müttefiklerinden kaçmak ya da kafalarını karıştırmak için beklenmedik dolambaçlı yollar emretmiş, karlı yalçın dağlar, azgın nehirler geçilmiş, 5.000 metreye varan dağlık yükseklikler ve düşük oksijen sorunlarıyla karşı karşıya kalan binlerce askerler soluk alamama, donma, çığ, düşme vb hastalıklardan ölmüştür. Askerler, toplayabildikleri ot, kök ve odunları yiyorlar, kemerlerini kaynatıp, idrarlarını içiyorlardı.

Dağları aşınca bile sorunlar bitmemiş, Tibet sınırına yakın uçsuz bucaksız otlaklardan geçerken binlerce kişi kaybolmuş, bataklıklara batmıştır.

Uzun Yürüyüş’e katılanlardan Xie Fei bunu şöyle anlatıyor:

“O lanet yer gerçekten tuhaftı. Sadece çimen, ağaç yok. Dağlık değildi, düz bir araziydi. Her gün yağmur yağdı ve her gün güneş çıktı. Yer tamamen ıslaktı. İlk başta, öncü birlikler bataklığa battı. Onları çıkarmaya çalışırsan, sen de batarsın. Ne tırmanabildiler ne de kurtarılabildiler. Sadece ölmelerini izleyebilirdin. Bu dersi öğrendikten sonra, önce hayvanların yürümesine izin verdik. Eğer hayvan batarsa insanlar ölmezdi. Ne tuhaf bir yer.”

Uzun Yürüyüşün Sonu

25 Ekim 1935’te Uzun Yürüyüş, Kuzey Çin’deki Yenan’a varmasıyla sona erdi. Kimse bu yolculuklarının nerede ve ne zaman biteceğini ve son hedefin neresi olduğunu da bilmiyordu. Aslında, Uzun Yürüyüş’ün sonunda varılan yer, bir “vaat topraklar” değil, Gobi çölünün kıyısında insanların yaşam olanaklarının kısıtlı olduğu, yiyeceğin bile güç bulunduğu zayıf bir bölgeydi.

*Çin Komünist Partisi önderlerinin resmedildiği Çinkang Dağları’nı Geçiş tablosu. Ortada elleri cebinde olan Cu Enlay, yanında Mao Zedung, onun solunda Başkomutan Cu Deh*

Uzun Yürüyüş Gerçeği

Özünde, Uzun Yürüyüş’ü bir savaş zaferi olarak adlandırmak zordur, Komünist Ordu kaçmak zorunda kalmış, ordunun neredeyse tamamı süreçte yitmiştir. Ancak bu yürüyüş Çin Devrimi için bir başlangıç, bir dönüm noktası olmuş, Mao’nun liderliğini güçlendirmiş ve devrimin simgesi haline gelmiştir.

Yürüyüş sırasında halka yapılan yardımlar, Mao’yu ve Çin ordusunu halkın gözünde kahramanlaştırmış, halkın umutlanmasına ve ordunun toparlanmasına yol açmış, sonraki yıl içinde Kızıl Ordu, yeniden askerler toplayarak Çan Kay-şek’in güçlerini yenilgiye uğratmıştır.

Yeni bir Çin kurulması için hazırlanmaya başlamaya başlayan Mao, Yenan‘da bir askeri komutanlık kurmuş, ciddi örgütlenme ve çalışmalar yapmış, halkın desteğini almıştır. Öyle ki 1937’de 100.000 olan parti üye sayısı 1945’te 1,2 milyona ulaşmıştır.

Mao’ya göre Uzun Yürüyüş bir tohum ekimidir, filizlenecek, yaprak açabilecek, çiçek açacak, meyve verecek olacak verecek çok şey ekilecektir. Aynı zamanda bir manifestodur. Dünyaya, Çin Kızıl Ordusunun kahramanlar ordusu olduğunu, emperyalistler ve adamları Çan Kay-şek ve benzerlerine ilan edilmesidir.

Uzun Yürüyüş’te çok az binek hayvanı vardı. Yaralı, hasta asker ve komutanları taşımakta yararlanılıyordu. Yürüyüş sırasında Mao Zedung da ağır şekilde hastalandı ve zaman zaman ata binme durumunda kaldı

Sonuç

1934, 16 Ekim’inde başlayıp 1935 20 Ekim’inde sonra eren Uzun Yürüyüş, birçok ülkeye de örnek olmuş büyük bir eylemdir. Özetle, Mao, 130 bini bulan askeriyle kıstırılmış, kuşatılmışken 30 bin askeriyle, Çan Kay-şek’in 300 bin askerinin arasından kuşatmayı yararak kaçmayı başarmış, Milliyetçi Çin ordusu komutanlarından Huang bunu önemsiz bir olay olarak raporlamış, yalnızca birkaç askerin kaçabildiğini yazmıştır.

Oysa, bu kuşatmayı yaran Mao ve askerlerinin çoğu karla kaplı 24 ırmak ve 18 sıradağdan, çöllerden, bataklıklardan geçerek yaptıkları on bin kilometreyi bulan bu yürüyüşle Çin ve devrim tarihinin en destansı olaylarından biri olarak ülkenin yazgısını değiştirmiş, Çin Devrimi böyle doğmuştur.

UZUN YÜRÜYÜŞ

Kahırlıdır ya Uzun Yürüyüş
On bin uçurum ve on bin azgın seli
Geçti Kızıl Ordu kuşlar gibi.
Nazlı dalgacıklardır önümüzde Beş Sıradağlar
Ve görkemli Vumeng yuvarlanır ufacık toplar gibi.
Altın Kumun sıcacık suları
Okşar bulutların sardığı dik yamaçları,
Demir zincirli köprüler Tatu Irmağında soğuk.
Minşan’ın karlarında bin l i ‘yi neşeyle geçtik,
Üç ordu ilerliyor, gözlerinde sevinç.