Hele şu yabani kuşkonmaz konusunu bir açıklığa kavuşturalım! Nisan ayı tam zamanıdır malum. Otların şahı yaban kuşkonmazının iki gözdesini biraz daha yakından tanıyalım, zira çok karıştırılıyor.
AŞÇI FOK NURDAN ÇAKIR TEZGİN
Yabani kuşkonmaz defterini açalım ki kendi içlerindeki farkı gençler de bilsin öğrensin!
Her bahar kuşkonmazı hiç üşenmeden anlatır dururum.
Kendileri Nisan ayının doğa mücevheridir.
Sıcak bölgelerde kırlangıçların gelip papatyaların açmaya başladığı Mart ayında da baş vermeye başlar.
Sık çalılıklar arasını hele zeytin ağacı kökünü pek sever.
Dikenli bir çalının böylesi körpecik ve dik başlı bir başkaldırıyla dünyaya merhaba demesi manidardır.
Öylesine narin ve kırılgandır ki koparırken çıt çıt sesleri kuşkonmaz toplayanın kulağına ezgi gibi gelir.
Yaban kuşkonmazı iki çeşittir; Sarmaşık ve filiz (aspariçe – avronyes)
Hele şu yabani kuşkonmaz konusunu bir açıklığa kavuşturalım! Nisan ayı tam zamanıdır malum. Otların şahı yaban kuşkonmazının iki gözdesini biraz daha yakından tanıyalım, zira çok karıştırılıyor. Her ne kadar yörelere göre ismi değişkenlik gösterse de kendi içinde acı ve tatlı olarak keskin ayrım gösterir.
Tatlı kuşkonmaz
Tatlı filiz, aspariçe, asfaraca, asparagus olarak da bilinir, daha koyu yeşil ve bordomsu renkte olur. Halk arasında tilkikuyruğu, dilkimen, tilkişen, ayrelli, kedirgen, tilkicik gibi isimlere de bürünür. Çalı ve zeytin ağacı diplerini sever.
Acımsı kuşkonmaz
Acıot da denilen acı filiz, sarmaşık, avronyes, izvinye ve halk arasında ‘yumurtalık’ diye de anılır. Güneyde ıspıranka da denir. Rengi oldukça açık yeşildir ve kalp şeklinde çok zarif yaprakları vardır. Hafifçe haşlayarak kullanmak daha iyidir. Bir de bıçakla değil el ile kırılmalıdır ki acısı keskinleşmesin! Daha çok çalı dibi ve dere kenarlarında yetişir.
Her iki çeşit kuşkonmaz da halk arasındaki mutfaklarda en çok yumurtalı pişirilir.
Taze soğan yaprakları ve zeytinyağında tatlı kırmızıbiberle hafifçe kavrulur, istenilen sayıda yumurta kırılır, karabiber ekilip afiyetle yenir. Arapsaçı ile karışık pişirildiği gibi, kuzugöbeği (göbelek) mantarı ile de pirinçli ya da bulgurlusu yapılır.
Şimdilerde yeni nesil mutfaklarda kültür kuşkonmazlarının kullanıldığı bütün et ve makarnalarda da kullanılmaya başlandı. Hele taze sarımsak yapraklarıyla birlikte muhteşem oluyor.
Hafif kömür ateşinde ızgarası da pek lezzetli olur. Ve en lezzetli hali tatlı kuşkonmazı çiğ yemektir, yine çiğden salatalara el ile kırıp karıştırmak da mümkündür.
Burada sağlık açısından yararlarına girmiyorum zira antik dönemlerden bu yana itibarla yenen kuşkonmaz bütün zamanların kıymetlisi olmaya devam etmekte.
Doğayı katletmekten vazgeçmez isek yabani kuşkonmaza hasret kalma riski büyüktür.
Tanrı yeşili korusun.
Acı filiz tatlı filiz
Onu kuşkonmaz biliriz
Çalılardan çiğ yesek de
Biz yumurtalı severiz.