Günümüzün kentsel dönüşümcü müteahhitleri gibi
Orhan Pamuk’u Orhan Pamuk yapan şey söylememiş gibi söylemek ve yarattığı buna özgü yazınsal anlatım uygulayımıdır. Kendine öyle bir yazı alanı açmaktadır ki hiçbir şey […]
Sanat-Edebiyat
Eski edebiyatı savundu, modern şiirler yazdı
Altı yüz yıllık Osmanlı şiirinde köyü konu edinmek, Servet-i Fünuncularla girdiği “abes-muktebes” tartışmasında eski edebiyatı savunan Muallim Naci’ye nasip oldu. Recaizade Ekrem’le yaptıkları tartışma ise, […]
Orhan Pamuk’un gizli yazınsal zorbalığı
Orhan Pamuk kuşağı, yaban otlardan ayıklanmış Türkiye tarlasında meydanı boş bularak arkadan gelen iki kuşağı gerçekten ağılamıştır. Bunu da usu düşmanlaştırıp kaç yüzyılda ayakları üzerine […]
Ankara’da bir gün…
2021 Nedret Gürcan Edebiyat Ödülü’nün seçici kurulla, Payda Yayınları’yla Gürcan’ın ailesiyle yapılan görüşmeler sonunda edebiyata emek ödülüne dönüştürülmüş. Ödüle başvurulmuyor. Ahmet Özer, Hasibe Ayten, Özgen […]
Antikçağdan günümüze kaybolan şiirler
Tarih boyunca değişmeyen tek şey, düşünceden ve sanattan korkanların uyguladıkları insanlık dışı uygulamalardan asla vazgeçmemeleridir. Antik çağda Sappho’nun şiirlerini yok eden zihniyetin Nâzım Hikmet’in şiirlerini […]
Bilinçli bir kafa karışıklığının amaçlandığı roman
20.yüzyıl yakın tarihine ilişkin oldukça hafif, hoppaca anıştırmalar, grafik gösterimlere dayalı tarihsel soyutlamalar, sahicilik yanılsamalarını besleyen yarım bırakılmışlıklar, tarihsel gerçekler ile kurmaca arasında kurulan koşutluklar… […]
Kırmızı Saçlı Kadın… Orhan Pamukvari bir baba-oğul kırımı hikâyesi
Orhan Pamuk herhangi bir kitabı yayımlanmadan az önce kamuoyu önüne çıkarak, doğrudan ya da dolaylı kimi yöntemlerle hazırlık çalışmalarını başlatır. Beklenti yaratmak ve büyütmek önemlidir […]
Kılavuz kitabı mı ayraç içine almalı yoksa romanı mı?
Orhan Pamuk’a göre 19. yüzyıldan başlayarak sürekli tepeden biçimlendirilmeye çalışılan, kendi evrimsel gizilgücüne bırakılmayan Anadolu toplumu kendi içsel, hakiki öyküsünü yazamayacak kerte ilişkisiz etki tepki […]
Odatv Enver Gökçe’yi nasıl çarpıttı?
Âşık Veysel’i keşfeden, tüm Türkiye’ye tanıtan şimdi adı anılmayan Ahmet Kutsi Tecer, hayatını yazan kişi ise sağından soluna, devletinden siviline vebalıymışçasına uzak durulan Enver Gökçe’ydi. […]
Toplumculuk eski bir Türk şiir geleneğidir
Yazılı belgelerimizdeki en eski toplumcu söylem, Burkancı mezhep salikleriyle anılan, Türkçe adı bilinmeyen, Prajñaśri adlı şairimize aittir. Nagarjuna’nın yazdığı metni Sanskritçeden Uygur Türkçesine Piratya-Şiri tercüme […]
Şeysiz şey: Orhan Pamuk ve son dönem romanları
Oklar, kılavuz çizgileri, renkler, Braille imleri, haritalar, simgeler, moda, vb. nasıl gündelik yaşamlarımızın ayrıntılarını yönetiyorsa Orhan Pamuk tasarımı da, aynı zamanda bir nesne olarak algılanmasını […]
Aprınçur Tigin’den Karacaoğlan’a gerçeklik duygusu ve sevgili tipi
Türklerin İslamlaşmasıyla kaybolan Aprınçur Tigin’in sevgili tipi bir daha 17. yüzyılda Karacaoğlan’ın şiirlerinde ortaya çıkar. Karacaoğlan’ın ete kemiğe bürünmüş sevgilileri Elif, Zeynep, Hürü, Ürüşen, Esma, […]
Bir sanat delisi daha çekildi aramızdan
Yüreğinden elde ettiği renkleri dalgaların delirmiş köpüklerinde nasıl uslandırdığına, sonra tutup onları tablolarına nasıl yedirdiğine birçok kez tanık oldum Nazmi Tirben’in. “Her gün alev alev […]
Aslında neyi yitirdik?
Kaygı, tedirginlik kaynakları başka başka olsa da Tuğrul Tanyol hakkında söylediklerim akranı Şükrü Erbaş için de geçerli. En azından genel başlıklar altında… Ayrıntılarda ise geri […]
Bir Meddah Hikâyesi: Yumurta-yı Hümayun
Oyunda geleneksel tarzın dışında ilkleri görüyoruz. Hani meddahlık gösterisinde sahnede tek meddah olmaz mıydı? Sürpriz ki ne sürpriz! Sahne paylaşımında bir kadın oyuncuyu görüyoruz. Bohçacı […]
Gülseli İnal’ın “Hayaletler Yeşeriyor” kitabında şiir ve anlam
1947 doğumlu ve 1981 yılından beri kitapları, öykü, roman, ağırlıkla şiir olarak yayımlanan Gülseli İnal’ın Kendine özgü, hatta öznel bir yazı-şiir çizgisi olduğu çok belli. […]
Cassie Wright ya da Ahmet Güneştekin
Güneştekin’den; küresel sanatın eğilimlerini, sanatın ‘in ve out’larını, mavi ve kırmızının çok sattığını, öldükten sonra keşfedilme döneminin bittiğini, işletme okuduğu için kafasının aynı zamanda iş […]
Bahtiyar Vahabzade – Gelin Açıq Danışaq (Gelin Açık Konuşalım)
‘Bizim öz veznimiz olan hece vezni, yalnız Türkdilli halklara aittir. Bu vezni Türkdilli halklardan başka yalnızca Ermeni şiirinde görmek mümkündür. Bu aynılığı müzikten önce dil […]
Bir kibrit çöpünün aydınlığında etraftaki karanlığı görmelisin Şehriban
Bu seni ürkütmeli aynı zamanda. İtirazı ve okuması olmayanların bir tek kibrit çöpünü bile tutuşturamayacaklarını kendi acemiliklerinden bilirim Şehriban.Ben kendimi okuduklarım ve yazdıklarım üzerinden keşfetmeye […]
“Pat,” kapandı telefon
Bana yönelik bir eleştiri olmadığını anlamıştım. Ancak, bazı kitaplar vardır ki insan kendisini belli okumalardan geçirmeden, kendisinde belli bir altyapı oluşturmadan onları anlayamaz demeye hazırlandığım […]
Danimarkalı Şairden ‘Küçük Savaş Çocuğuna Ninni’
HATİCE BEKTAŞ Danimarka’nın büyük gazetelerinden Politiken, 6 Eylül 2015 tarihinde manşetini sadece bir şiire ayırmıştı. Şair Henrik Nordbrandt’ın yazıp gazeteye gönderdiği “Küçük Savaş Çocuğu” başlıklı […]
Aragon, Elsa ve Mutlu Aşk…
İkinci Dünya Savaşı’nın ortasında kalmış bir aşkın nasıl mutlu edemeyeceğini, iki aşığın neden mutlu olamayacağını, bir sevgiliye ve bir ülkeye olan aşkın birbirinden ayırt edilmeksizin […]
Kuşku… Sorular varsa ıstırap bitmez.
Herkesi kendim gibi görüp hiç kimseden en ufak bir kuşku duygusuna kapılmamaktan zarar görmedim, diyemem. Fakat bana ısrarla kuşkuyu öğütleyenlerin zaman zaman haklı çıktıkları bu […]
Masallarla büyüdük masallarda bekledik… Artık beklemeyelim
Kızlarımız varsın masal prensesi olmasınlar. Dalgalı, uzun saçları olmasın, incecik olmasınlar, gözleri sürmeli yanakları pembe olmasın. Gerçek insan olsunlar. Meslek sahibi, kendine güvenen, ayağını yere […]
Kemençe için Kanlıca, tanbur için Çamlıca, vatanı temsil için Kocamustafapaşa
Ne var ki, hangi ihtimal dâhilinde yazılmış olursa olsun Kocamustafa paşa şiirinde ne yoksulluğun ıstırap verici çizgileri görülebiliyor ne de yoksul bir yaşantının kıskacındaki insanların […]
16’sında söz vermişti… Nâzım’ı Dancaya çeviren Danimarkalı şair
Andersen, Kierkegaard, Niels Bohr Türkiye’de de tanınan edebiyata, felsefeye ve bilime yadsınmayacak katkılarda bulunmuş Danimarkalı şahsiyetler. Türkiye’den Danimarka’da tanınan kişilerin başında ise hiç kuşkusuz Nâzım […]
Namık Kemal ile Nâzım Hikmet arasındaki köprü
Edebiyatımızdaki ilk doğal yaşam tasarımı “Yeşil Yurt” ütopyasının tasarımcısı Fikret, şiirlerinde içerik bakımından ezilen insanlara eğilirken, biçimde de buna uygun yollar aramıştır. Eski şiirimizde aruzun […]
Küçük bir kafiye tartışması, büyük bir yalnızlık
Ağzına içki ve sigara koymayan Fikret, Servet-i Fünun’dan kazandığıyla zar zor geçinebildiği halde, bundan şikayet etmez. Kendisinden önce arkadaşlarının hakkını arar. Kalbi sadece genç yaşta […]
Fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür
Çocuktur Fikret, katışıksız, saftır. Öfkelenir de, küser de. Namık Kemal damarından gelip Nâzım Hikmet damarına ulanan bütün bu saf, nahif, çocuksu, ütopik ve peygamberane nitelikleriyle […]
Fakrı örten aile sessizliği ve asaletle çekilmiş perdeler
Yahya Kemal’in, üzerine şiir yazmadığı semt neredeyse yok gibidir İstanbul’da. Atik-Valde, Üsküdar, Kandilli, İstinye, Kanlıca, Fenerbahçe, Maltepe, Cihangir, Çamlıca… Bu semtlerden biri de Kocamustafapaşa’dır. Şairin […]
Edebiyatımızın en eski ağıtı
Şiirde adı geçen Alp Er Tunga, İran destanı Şehname’de Afrasyab olarak anılmaktadır. Fuat Köprülü Alp Er Tunga’nın 8. yüzyılda yaşamış iki Tonga Tegin’den birisi olabileceğini […]
Sinema Aforizmaları (Özdeyişleri)
Sinema üzerine düşünmek. Büyülenmek, arınmak, kirlenmek ve kopuş. Gerçeğin en gerçek dışı, gerçek dışılığında en gerçek hali. Zehir ve panzehir. Sinemayı yaratanların bileşimi. Onları nitelemek […]
40 Kuşağı’nın ortak damarı
Rıfat Ilgaz’ın çocuklara yönelişi ve çocuklar için yazmış olmasının temelinde öğretmenliği yatar. Belki de bu onu, kuşaktaşlarından ayıran, belli başlı en özgün yanı. Dahası, kaçak […]
Adnan Yücel’in Huzurunda
Öldük, dünyayı şaşkın bırakıp gittik Yüzlerce incimiz vardı delinmedik Sersemliği yüzünden bilgisizlerin Renk renk düşünceler kaldı söylenmedik […]
Türkçenin bilgisiz bilgiçleri!..
Dil düşünce bağını iyi kuramamış arkadaşların üstünkörü yaklaşımları Türkçemiz için bir tehlike değil mi sizce? Bu arkadaşların yazarlığa soyunduğunda sözcüklerin anlam derinliğine, çağrışımlarına, seslerine ilişkin […]