2012’de kabul edilen AYM’ye bireysel başvuru hakkı kapsamında 2012- 2019 yılları arasında Anayasa Mahkemesi’ne toplam 478 bin 407 başvuru yapıldı. Başvuruların yüzde 51’i Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin kabul edildiği son iki yılda yapıldı.
Eskimiyen Haber
CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi “Tek Adam Rejiminin Hak ve Özgürlükler Karnesi” başlıklı bir çalışma hazırlayan İlgezdi “Bu veriler aynı zamanda temsili hükümet, temel haklar; denge ve denetleme; kamu idaresinin tarafsızlığı ve katılım üzerinden şekillenen kapsamlı demokrasinin yerini Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle birlikte otoriter rejime bıraktığını göstermektedir” dedi.
Çalışmada hak ihlalleri iddialarının özellikle “Adil Yargılama”, “Ayrımcılık Yasağı”, “Kişi hürriyeti ve Güvenliği”, “Yaşam Hakkı”, “İfade Özgürlüğü”, “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı”, “İşkence ve Kötü Muamele” üzerinde yoğunlaştığı saptanıyor.
İgezdi’nin çalışmasına göre, 2017-2019 yılları arasında hak ihlali gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvuru sayısı 245 bin 350 oldu. Yani saatte ortalama 9, haftada ise bin 573 kişi hak ihlaline uğradığı gerekçesiyle başvuruda bulundu.
Bireysel başvuruların önemli bir kısmını adil yargılama hakkı ihlali oluşturdu. 2012’de adil yargılama hakkının ihlali konusundaki başvuru sayısı bin 144 iken, bu sayı 26 bin 719’a yükseldi. Adil yargılama hakkının ihlali başvurularının yüzde 45’i yeni Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde yaşanırken başvuru sayısı ise 99 bin 994 oldu.
İşkence iddiasında da rekor artış yaşandı. 2012’de bu konudaki başvuru sayısı yalnızca 4 iken, 2019’da bu sayı 4 bin 181’e çıktı. 2019 yılı rakamları, 2012-2019 arasında bu konuda yapılan başvuruların da yarısını oluşturdu.
Yaşam hakkı ihlali gerekçesiyle yapılan başvuru sayısı 2012 yılında 18 olurken, 2019’da bu konuda yapılan başvuru sayısı 2 bin 352’ye çıktı. Bu konudaki ihlal başvurularının yüzde 57’si yeni sistemde gerçekleşirken, başvuru sayısı da 6 bin 676 oldu. İfade özgürlüğünün ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan başvuru sayısında da rekor artış yaşandı. Rakamlar bu konuda 2012-2019 yılları arasında 12 bin 301’i gösterirken, başvuruların yüzde 81’i son iki yılda yapıldı. Toplantı ve gösteri yürüyüşleri hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan başvuruların yüzde 77’si de yine yeni sistemde yaşandı.
