Cumhuriyetin ilk yıllarındaki diplomat ihtiyacı Avrupa’da eğitim görmüş, yabancı dil bilen aydınlar arasından seçilerek giderildi. Yahya Kemal de o diplomatların başta gelenlerindendi. Berksan Gülsoy, “Diplomat Şair” adlı kitabında1926-1949 yılları arasında Polonya, İspanya, Portekiz ve Pakistan’da elçi ve büyükelçi olarak görevlendirilen Yahya Kemal’in o yıllarını yazdı.
Eski edebiyatımızın son büyük şairlerinden biri olarak “Sessiz Gemi”, “Endülüs’te Raks”, “Süleymaniye’de Bayram Sabahı”, “Bir Başka Tepeden”, “Rindlerin Akşamı” gibi şiirleriyle bildiğimiz Yahya Kemal, Osmanlı’nın Patrona Halil İsyanı’yla kapanan bir dönemini “Lale Devri” adlandırmasıyla kavramlaştıran, Türkiye Türklüğünü 1071’le başlatan, izlerini şiirlerinde de gördüğümüz bir tarihçiydi.
Mütareke yıllarında Darülfünun’un (o zamanki İstanbul Üniversitesi,) verdiği edebiyat ve tarih dersleriyle Nurullah Ataç, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi edebiyatçılarımızın yetişmesini etkileyen müderrislerinden biriydi.
Kurtuluş Savaş’ına İstanbul’da yayımlanan Ankara yanlısı gazetelere yazdığı yazılarla destek verdi.
Lozan görüşmelerinde müzakere heyetinin basından sorumlu danışmanlarındandı. Daha sonra da Urfa’dan milletvekili olacaktır.
Yahya Kemal’in, edebiyatla yakın ilgisi olanların bildiği bir başka yönü ise hariciyeciliğidir.
Cumhuriyetin ilk yıllarındaki diplomat ihtiyacı, Yahya Kemal gibi Avrupa’da eğitim görmüş, yabancı dil bilen aydınlar arasından seçilerek giderildi.
Ruşen Eşref Ünaydın, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Memduh Şevket Esendal o yıllardaki edebiyatçı diplomatlarımızdan bazılarıydı.
Yahya Kemal için bu nitelikleri yanında Lozan Heyeti içinde yer alması da etkili olmuştur.
1926- ile 1949 yılları arasında Polonya, İspanya, Portekiz ve Pakistan’da elçi ve büyükelçi olarak görevlendirilen Yahya Kemal’in hariciye yılları, eserlerine de yansımış, şair, “Endülüs’te Raks”, “Kar Musikileri”, “Madrid’de Kahvehane” gibi şiirlerini bu dönemde yazmıştır.
Berksan Gülsoy’un h2O Kitap’ın yayımladığı “Diplomat Şair-Yahya Kemal’in Elçilik Yılları” adlı çalışması, şairin el değmemiş bu yönünü, elçilik yıllarını inceliyor.
Gülsoy, bu döneminin Yahya Kemal’in şiirlerine etkisini araştırırken bir yandan da Cumhuriyet’in ilk yıllarının tarihi bir panoramasını sunuyor.
Diplomat Şair-Yahya Kemal’in Elçilik Yılları (1926-1949)
Berksan Gülsoy,
h2O Kitap
176 sf.,
Aralık 2021, İstanbul.