Aşıla, kısırlaştır, aldığın yere bırak, yaşam alanında destekle! Sokak hayvanlarının korunmasını güvence altına alan 6’ncı maddenin özeti bu. 5199 sayılı Hayvan Hakları Kanunu değişikliği gündemde. Kulis dedikodularına göre iki hafta içinde mecliste olacağı söylenen bu yasa ile 6’ncı madde değiştirilerek sokaklarımızdaki hayvanların toplatılması planlanıyor.
NEŞE MESUTOĞLU
Ölüm Yasası olarak anılan ve 2011’de meclise gönderilen yasa taslağı yeniden gündemde. Bu, Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik tasarısıydı. 2012’de kitlesel eylemlere sebep olan bu yasa taslağı, Meclis Genel Kurulu’na getirilmediği için kadük kalmıştı.
5199 sayılı Hayvan Hakları Kanunu değişikliği hakkında yapılan açıklamalardan anladığımız kadarıyla kalınan yerden devam ediliyor. Belli ki öncelik hayvanları korumak değil. Kendi hedef kitlelerine yönelik. Oy kaygısıyla yapılmış. Ocak 2020’de meclise raporunu sunan TBMM Hayvan Haklarını Araştırma Komisyonu’nun bir yıllık emeğinin ve hayvan hakları savunucularının deneyim ve bilgilerinin önemsenmediği anlaşılıyor. “Bırakın dağınık kalsın!” diyeceğiz ama durum acı veriyor. Bir göz atalım beraber.
-
Mahalleden Atılma
Okul, cami, park ve hastane gibi kalabalık yerlerde sokak hayvanlarının yaşamasına izin verilmeyeceği iddia ediliyor. Yapmayın! Bu örf adet ve geleneklerimize aykırıdır. Bu yüzlerce yıldır süren mahalle kültürünü yok etmek anlamına gelir. Daha da beter. Kediler giderse bu mekanları fareler, kemirgenler, sürüngen tipi hayvanlar ve haşeratlar basar. Kedisiz Avrupa şehirleri fare kaynıyor. Paris ve Londra’nın fareleri büyük ölçüde şehrin altındaki metro ve kanalizasyonlarda yaşıyor.
-
4’ncü Çocuk İstenmiyor
Yapılan açıklamaya göre meskende 3’ten fazla hayvan barındırılamayacak. Hayvan severlerin duyduğu sevgiye sayısal sınırlama getirilmeye çalışılıyor. “Evde 3 çocuk bakabilirsiniz, 4’ncü çocuğunuzu alırız,” anlamına geliyor. Bu ancak ceberrut zihniyete uygun bir tavır oluyor.
-
Sokağa Atmaya Düşük Ceza
Meclis Araştırma Komisyonu Raporu hayvanını terk eden kişiye 10.000 TL ceza verilmesini tavsiye ediyordu. Taslakta hayvan terk etmenin cezası 1.500 TL. Sadece mama masrafı aylık en az 250 lira olan bir canlı için görülen kefaret, sokağa atılanın duyguları olan ve yuva özlemi taşıyan canlılar olduğunu hesaba katmıyor.
-
Hayvana Şiddete Hapis Cezası Yok
Yeni tasarıya göre hayvan öldüren biri 6 aydan 4 yıla, hayvana eziyet eden biri 6 aydan 3 yıla, hayvan dövüştüren biri 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile yargılanacak. Bu şu demek oluyor: “Hayvana şiddet faili en az 3 yıl ceza ile yargılanırsa ve takdiri indirim uygulanmazsa 6 ay, indirim yapılırsa 3 ay cezaevinde kalacak.” Psikolojik sorunlar kadar büyü yaptırmak gibi (böyle bir iddia var) keyfi nedenlerle hayvana yapılan şiddet için bu ceza caydırıcı olmuyor.
-
Tecavüz Suç Kapsamına Alınmıyor
Anlaşıldığı kadarıyla hayvanla seks yapmak bu tasarıda da suç kapsamında değil. Yalnızca tecavüze bazı düzenlemeler getiriliyor. Evrak işi uzamasın diye hayvana tecavüz eden erkeklerin hadım edilmesi yani kısırlaştırılmaları bu sapkınları korumak ve kollamak yerine durdurmak için en uygun tavsiye oluyor.
-
Yunus Parkları Açık Kalıyor
Yeni yunus parklarının açılmasına izin verilmiyor. Ancak mevcut tesislerin kapanmayacağı anlaşılıyor. Bu karardan mevcut 10 yunus parkı işletmecisinin korunduğu izlenimi çıkıyor.
-
Hayvan Üretimi ve Satışı Bitmiyor
Petshoplarda hayvan satışının yasaklanacağı belirtiliyor ama hangi türler olduğu belirtilmiyor. Muhtemelen kedi ve köpek satışı yasaklanıyor. Açıklamalara göre hayvan satışı Tarım ve Orman Bakanlığı’nın denetiminde yapılacak. Yani hayvan satışı ve üretimi devam ediyor.
VİCDAN YARALAYICI
Aktarıldığı kadarıyla 5199 sayılı Hayvan Hakları Kanunu değişiklikleri çok yetersiz. Hayvanları korumaktan çok uzakta. Hayvan hakları için çalışan STK’lardan ve gönüllülerden gizli, sokaktan gelen beklentilerden çok ilgisiz bir taslak çalışması yapılıyor. Gizli çünkü STK’ların görüşme taleplerine yanıt gelmedi. İletişim kurmak mümkün olmadı. Oysa beklentiler yüksekti. Peki bu beklentiler neydi?
- En önemlisi 6’ncı maddenin korunması. 5199 sayılı mevcut kanunun 6’ncı maddesinin tek kelimesi direkt ya da dolaylı biçimde değiştirilemez. Sahipsiz hayvanların bakımı yapıldıktan sonra alındıkları yere bırakılmasını içerir. Mevcut yasada hayvanlar, bulundukları mahallede yaşar. Belediye, kısırlaştırıp ya da tedavi edip, tekrar bulunduğu yere bırakır. Sokak hayvanlarının güvenliği için bu maddenin asla değiştirilmemesi gerekir.
Ayrıca;
- Yunus parkları ve hayvanat bahçelerinin kapatılıp yerlerine -belki- hologramlı hayvan tanıtım merkezleri açılabilir. Buradaki hayvanların rehabilite edilecekleri alanlara alınmasını,
- Fen bilimleri fakültelerinde hayvan deneyi yapmak istemeyen öğrencilere seçenek verilmiyor. Bu okullarda alternatif yöntemlere geçilmesini,
- Kürk üretiminin yasaklanmasını, avın yasaklanmasını, hayvan dövüşlerinin yasaklanmasını, hayvan üretimi ve ticaretinin yasaklanmasını,
- Hayvanlara karşı kitlesel ve en büyük suçları işleyen belediyelerin ceza kapsamına alınmasını,
- Hayvanların mal kapsamından çıkarılıp can statüsüne geçirilmesini,
- Onlara yönelik öldürme, yaralama, işkence, cinsel istismar gibi fiillerin hürriyeti bağlayıcı ceza kapsamına alınmasını bekliyoruz.
Tüm bu beklentilerin göz ardı edilmesi bir yana kedi köpeklerin şehirlerden atılmasını düşünmek bile vicdanları yaralıyor. Sokak canları nüfusunun artışına tek çözümü kısırlaşma. Tüm dünya ülkelerine örnek olacak bir Hayvan Hakları Kanunu yapılabilir. Çünkü Türk halkı sokak canlarını korumayı, eşi benzeri olmayan bir dayanışma ve fedakarlıkla başarıyor. Eğer bu yasayla maksat üzüm yemek değil bağcıyı dövmek ise amaçlanan bu hayvan severleri üzmek ise evet elbet üzülürüz. Ama şu var, kalbinde sevgi olan insanı yıkmak mümkün olmaz. Şems-i Tebrizi’nin dediği gibi “Kalbinde iyilik biriktirenin yolu hep açıktır.” Enseyi karartmayın.
KAYNAKÇA
https://www.timeout.com/london/news/its-not-just-you-the-rats-are-everywhere-051520 https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/omur-gedik/hayvan-haklari-kanunu-ne-durumda-41732069 https://www.birgun.net/amp/haber/yasamdan-yana-olun-333405 https://yasamicinyasa.org/2021/02/07/akpnin-hazirladigi-taslak-eziyeti-esareti-iskenceyi-onlemiyor/