Bilim ve Gelecek’in Eylül sayısı: Modernite kimin hikâyesi?

Yeniden tüm yurtta dağıtılmaya başlanan Bilim ve Gelecek dergisinin Eylül sayısının kapak dosyası: “Modernite kimin hikâyesi?” başlığını taşıyor. Böyle bir konunun seçilmesinin nedeni, son dönemde iktidar katlarında Osmanlıcılık, İslamcılık vurgularının ve Cumhuriyet düşmanlığın artması ve bunun Ayasofya’nın ibadete açılması, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasının tartışılması gibi pratikler eşliğinde gelmesi.

Son olarak Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Bize yüz elli yıldır modernleşme adı altında başkalarının hikâyeleri anlatıldı. Artık kendi hikâyemizi yazma zamanıdır.” diyerek bir tartışma başlattı. Kalın’ın “başkalarının hikâyeleri” derken hedefinde açıkça, Osmanlı’nın son yüzyılında başlayan, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ve Cumhuriyet Devrimleriyle taçlanan 150 yıllık “Türkiye Modernitesi” süreci vardı.

Bilim ve Gelecek’in son sayısı, işte bu Cumhuriyet düşmanı ideolojik saldırıya karşı bir yanıt üretiyor. Ender Helvacıoğlu’nun makalesinde ilk önce Modernite’nin ne olduğu, tarihsel süreç içindeki yeri irdeleniyor. Modernite’nin kapitalizmle ve Batıcılıkla eşleştirilemeyeceği, uygarlık tarihindeki belki de en önemli köşe taşı olduğu ve her coğrafyanın kendine özgü bir Modernite tarihi olduğu vurgulanıyor.

Makalenin devamında Modernite’nin aşamalarının neler olduğu, burjuva modernitesinin sınırlılıkları, Türkiye’de Osmanlıcılık ve İslamcılığın neyi temsil ettiği, Modernite’nin “yabancıların hikâyesi” olup olmadığı, Hanedanların ve dinlerin mi yoksa Modernite’nin mi evrensel olduğu, Modernite ile pre-Modernite’nin uzlaşıp uzlaşamayacağı, Modernite’den geri dönüş olup olamayacağı gibi sorulara yanıt aranıyor. Modernite’nin gerek toplumsal gerekse bilimsel gelişme süreçleri açısından bir milat olduğu vurgulanıyor.

Makale, burjuva modernitesinin bir çözülme ve çöküş çağına girdiği, insanlığın yeni ve çok daha kapsamlı bir Modernite atılımının sancılarını çektiği belirtiliyor. Dosya, derginin sonraki sayılarında “yeni modernitenin ipuçları”na yoğunlaşarak sürecek.